Vergroening schoolplein

Een schoolplein kan veel meer zijn dan een pauzeplaats of een overblijfplek. Het kan een groen schoolplein worden. Als een soort buitenlokaal met diertjes, planten en bomen. Waar kinderen op zoek gaan naar lieveheersbeestjes. Verstoppertje spelen achter bomen en in struiken. Een schoolplein waar kinderen weer in contact komen met de natuur.

Op speelse wijze in contact komen met de natuur betekent meer speelopties, beweging, uitdagingen, creativiteit maar vooral leren van de omgeving. Een groen schoolplein biedt kansen en mogelijkheden voor kinderen en scholen.

De waarde van een natuurrijke, gezonde buitenruimte rond scholen
Whitepaper over de positieve impact van groene schoolpleinen op de ontwikkeling van kinderen, de kwaliteit van het onderwijs, de klimaatbestendigheid van de omgeving en biodiversiteit.
(Augustus 2021, Jolanda Maas – Nicole van den Bogerd – Sophia van Dam – Marlies Bouman – Vincent van der Veen)

Bij vergroening kun je denken aan één of een combinatie van onderstaande activiteiten:

Meer groen en minder bestrating;
Natuurlijker groen zoals vlinderplanten of vogelkastjes;
Eetbaar groen: fruitbomen of een moestuin;
Natuurlijk spelen: boomstammen, hut van wilgentenen, et cetera.

Hieronder vind je een handig stappenplan.

Stap 1: Idee, voorbereiding, ontwerp, definitief plan

Een groen schoolplein aanleggen doe je niet in je eentje. Denk na wie hierbij willen helpen: directie, leerkrachten, ouderraad, ouders, natuurorganisaties, buurtbewoners, een praktijkopleiding of bedrijven? Maak eventueel een werkgroep en organiseer een brainstorm. Of bezoek eens een school die het traject al is ingegaan. Verzamel alle input en maak keuzes over het doel, de inrichting en gebruik van het nieuwe plein. Maak natuurlijk ook een eerste kostenraming. Tips voor de ideeënfase lees je hier. Bepaal aan de hand van de ideeënlijst welke elementen ‘vereist zijn’ (de eisen) en welke ideeën ‘gewenst’ zijn (de wensen). Betrek kinderen bij het kiezen van het ontwerp. Hier lees je over het stappenplan. Bij het definitieve plan hoort ook een begroting met ideeën om kosten te besparen en/of alternatieve inkomsten te verwerven.

Stap 2: Realisatie en aanleg

In deze fase worden vaak de meeste kosten gemaakt. Denk goed na over wie je inschakelt: een professioneel bedrijf? De medewerkers? Of toch ouders, kinderen en vrijwilligers? Eventueel kun je het project in fasen realiseren. Denk bij de inrichting ook aan veiligheidsaspecten. Lees hier meer over de participatie van verschillende mensen.

Ook is het van belang om te kijken naar potentiele gevaren

Stap 3: Beheer en onderhoud

En dan is het eindelijk zover! Het groene schoolplein is aangelegd en kan in gebruik worden genomen. Maak een onderhoudsplanning voor het plein. Breng ook het effect van het onderhoud in kaart en benoem verbeterpunten. Schakel leerkrachten en kinderen in bij het onderhoud: hier valt veel te leren en het is leuk! Lees hier meer over het gebruik en het beheer van het groene schoolplein.

Stap 4: Educatie en gebruik

Hoe kan het schoolplein gebruikt worden tijdens lessen? Maak een natuurkalender en zorg dat er materialen aanwezig zijn om een buitenles te geven. Bij de natuurorganisaties is lesmateriaal beschikbaar en zij kunnen een programma op maat maken. Speel zoveel mogelijk in op wensen waar de kinderen zelf mee komen. Ideeën nodig voor natuurlessen? Neem contact met ons op!

Natuurgids Alkmaar helpt bij het vinden van organisaties die ervaring hebben bij het ontwerp, inrichting en gebruik van het groene schoolplein. Hulp nodig bij het plan, de uitvoering of het op poten zetten van lesactiviteiten? Je kunt altijd contact opnemen met Natuurgids Alkmaar. We helpen je graag op weg.

De meeste organisaties vragen voor hun ondersteuning een (geringe) vergoeding. Tip: je kunt deze vergoeding meenemen in de subsidie-aanvraag bij de gemeente.

Voor het onderwijs en de kinderen biedt een groen schoolplein veel extra kansen en mogelijkheden. Daarom stimuleert en ondersteunt gemeente Alkmaar graag het vergroenen van schoolpleinen. Basisscholen in Alkmaar die zélf aan de slag zijn of willen met een ‘vergroening’ van hun schoolplein helpt de gemeente graag.

Wat kan de gemeente voor jouw school betekenen:

Praktische hulp en subsidie
Gemeente Alkmaar en Stadswerk072 kunnen helpen met praktische zaken, zoals het beschikbaar stellen van materialen (bijvoorbeeld boomstammen of houtsnippers indien voorradig).

Scholen (zowel basisscholen als voortgezet onderwijs) kunnen 1x per jaar subsidie aanvragen voor realisatie van een groen(er) schoolplein.

Hier vind je meer informatie over de Subsidie Groen en Dierenwelzijn van gemeente Alkmaar.

Bijdrage vanuit het fonds ‘Betrekken bij Groen’

Het fonds ‘Betrekken bij Groen’ stimuleert initiatieven om mensen te betrekken bij natuur. Ook het vergroenen van het schoolplein, met behulp van vrijwilligers, ouders e.d., en natuureducatie vallen binnen de regels van dit fonds.

Vrijwilligersgroepen (zoals ouders) mogen budget aanvragen voor een groen schoolplein als deze openbaar toegankelijk is (openbaar groen) en de uitvoering in handen ligt van een commissie vrijwilligers (ouders/omwonenden). Initiatiefnemers dienen aan te geven hoe de pleinen op de lange termijn worden onderhouden en door wie. Indien de ruimte openbaar toegankelijk is dient de gemeente hier ook bij betrokken te worden. Lees hier meer over het fonds ‘Betrekken bij Groen’.
De periode waarin aanvragen ingediend kunnen worden loopt meestal van 1 januari tot 1 februari.

Stimuleringsbijdrage Lekker naar buiten!
Met als motto ‘Lekker naar buiten!’ kunnen alle scholen in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs én kinderopvanglocaties een bijdrage aanvragen voor drie activiteiten:

Moestuinieren
Koken
Excursie of gastles op het gebied van voeding

Kijk hier voor meer informatie.

IVN Natuureducatie Groene Schoolpleinenfonds
Het Cultuurfonds stelt uit het IVN Natuureducatie Groene Schoolpleinenfonds in 2022, 2023 en 2024 op jaarbasis €25.000 beschikbaar voor projecten die het gebruik van groene schoolpleinen voor natuur- en cultuureducatie stimuleren. Lees hier meer over de voorwaarden en hoe je een aanvraag kunt indienen.

VSB Fonds Betrokken buurten

VSBfonds draagt graag bij aan het versterken van buurten, wijken en dorpen. Buurten waar mensen van elkaar leren en omkijken naar elkaar. Buurten waar iedereen aan kan bijdragen en bij kan horen. Kortom, betrokken buurten. We steunen vanuit die gedachte allerlei initiatieven. We steunen met name met donaties, maar delen ook graag ons netwerk en ervaringen van andere buurtmakers. Lees hier meer over de subsidievoorwaarden en mogelijkheden.

Basisschool De Sterrenzanger is zo’n inspirerend voorbeeld in Alkmaar. De Sterrenzanger is de afgelopen jaren actief bezig geweest met het vergroenen van hun schoolplein en buitenruimte. Bekijk hieronder de filmpjes die de school gemaakt heeft: